تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم
يک متخصص مغز و اعصاب در مرکز درماني tms در تهران به دليل شک براي بيماري هايي مثل ميگرن، تشنج، صرع، عفونت مغزي و يا برخي بيماري هاي ديگر (که در ادامه توضيح داده ايم) ممکن است، دستور نوار مغز بدهد. اما نوار مغزي چيست؟ چگونه پزشک از روي آن بيماري را تشخيص مي دهد؟ چطور انجام مي شود؟ تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم چيست؟ نوار مغز چه چيزي را نشان مي دهد؟ چه موقع بايد نوار مغز بگيريم، چه خطري دارد؟ آيا درد دارد؟ در بارداري مجاز است؟ قرار است برق به سرشان وصل شود؟ و بسياري سوالات ديگر که پاسخ آن ها را در همين مقاله آورده ايم. لطفا مطالعه کنيد و در صورتي که سوالي برايتان ماند با شماره تماس مطب تماس بگيريد و سوال کنيد.
در ابتدا اين نکته را در نظر بگيريد که مرکز جداگانه اي براي نوار مغز وجود ندارد و معمولا اکثر متخصصين مغز و اعصاب دستگاه الکتروانسفالوگرام ( electroencephalogram) يا همان نوار مغزي را درون مطب خود دارند و در همان مطب و به صورت سرپايي تست را انجام مي دهند. نکته مهم ديگر اينکه بسياري از بيماران يا همراهانشان مخصوصا اگر بيمار کودک باشد نگران اين هستند که در زمان نوار مغز برق به مغز وصل مي شود؟ خيلي راحت در همين ابتدا بگويم برقي در کار نيست و اين تست هيچ دردي هم ندارد. در ادامه توصيح مي دهيم.
نوار مغزي به زبان ساده
به بيان ساده سلولهاي مغز از طريق امواج الکتريکي با يکديگر ارتباط برقرار مي کنند و نوار مغز اين ارتباط را ثبت مي کند. در برخي از بيماريها، EEG مشکلاتي را در مغز نشان مي دهد، اگر امواج به شکل غير طبيعي باشند پزشک متوجه يک بيماري مي شود. از جمله دلايل اصلي براي اين تست، تشنج است. حتي ممکن است سالها و يا روزها از تشنج بيمار گذشته باشد ولي الکتروانسفالوگرام هنوز آن را نشان مي دهد. اين بيماريها ناشي از ارتباط ضعيف بين نورونهاي مغزي هستند و اگر شکل نمودار يا فرکانس نوار تغيير کرده باشد، پزشک متوجه شرايط بيماري مي شود. اين روش مزاياي بسياري دارد و اگر به دنبال معايب نوار مغزي ميگرديد، معايبي ندارد.
امواج مغز با يک الگوي مشخص سينوسي (به صورت قله و دره هستند) نمايش داده مي شوند. دکتر مغز و اعصاب به دنبال يک الگوي نامنظم مي گردد. در ادامه تفاوت بين نوار مغز سالم و ناسالم را توضيح مي دهيم.
نوار مغز چه چيزي را نشان مي دهد
اگر دکتر در نوار مغزي تشخيص بدهد سيگنالهاي درستي بين سلول ها رد و بدل نمي شوند، به سراغ تست ها و معاينات بيشتر مي رود تا بين احتمالاتي که وجود دارد، تشخيص درست را بدهد. از جمله بيماري هايي که ابتدا احتمال آنها مي رود و ممکن است نوار مغز نشان دهد اين موارد هستند:
اختلالات تشنج مانند صرع (به مقاله چه چيزي باعث تشنج ميشود مراجعه کنيد.)
صدمه مغزي
آنسفاليت (التهاب مغزي)
تومور مغزي
انسفالوپاتي (بيماري که باعث اختلالات مغزي مي شود)
مشکلات حافظه
اختلالات خواب
زوال عقل
سکته مغزي
بجز اين زماني که يک فرد در کما قرار گرفته است، سطح فعاليت مغز او از طريق نوار مغز بررسي مي شود. همين طور وقتي فرد در حال عمل جراحي است، فعاليت مغز او از طرق نوار مغز مانيتور مي شود.
نتايج غير طبيعي EEG همچنين ممکن است به يکي از دلايل زير اتفاق بيفتد
خونريزي غيرطبيعي و هموراژيک
اختلال خواب
عفونت مغزي و يا تورم مغز
بافت مرده به دليل انسداد جريان خون
ميگرن
مصرف مواد مخدر و يا الکل
آسيب به سر
اينکه شما در جريان مشکلاتتان باشيد بسيار مهم است و به شما آرامش بيشتري مي دهد تا بدانيد که چطور و چگونه با بيماري و مشکلتان برخورد کنيد، بهتر است با پزشکتان تمام نگراني تان را مطرح کنيد و سوالاتتان را مطرح کنيد و در نهايت با شيوه درست به حل مشکل بپردازيد.
تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم
فعاليت هاي الکتريکي که روي مغز انجام مي شود به شکل نمودارهايي با يک طول موج و فرکانس مشخص بر اساس محلي که الکترودها نصب شده اند طبقه بندي و نمايش داده مي شوند.
تفاوت بين نوار مغز سالم و ناسالم در تغييراتي که که شکل نمودارها نشان مي دهند. به بيان ساده اگر نوار مغز شما دچار مشکل باشد در قسمت هايي از نوار يا به شکل متناوب تغييراتي را مي بينيد. همانطور که گفتيم طول موج ها بر اساس فرکانس، دامنه ، محل نصب الکترودها بر روي پوست سر و شکل آنها طبقه بندي مي شوند.
طبقه بندي آلفا، بتا، تتا و دلتا روي نوار مغزي
نمودار طبقه بندي آلفا، بتا، تتا و دلتا بر روي نوار مغز ، اطلاعاتي مثل هوشياري يا عدم هوشياري بيمار، خواب يا بيداري و سن بيمار، يک سري اطلاعات به پزشک مي دهند. مشخصه کليدي که بر اساس آن پزشک يک نوار مغز نرمال يا غيرنرمال را تشخيص مي دهد، فرکانس است. براي يک بيمار بزرگسال بيدار فرکانس 8 هرتز به بالا يک موج طبيعي محسوب و فرکانس 7 هرتز به پائين يک نوار مغز غيرنرمال تلقي مي شود. ولي باز هم در يک فرد بزرگسال خواب يا يک کودک اين فرکانس طبيعي است. اما اگر همين فرکانس در جاي نامناسبي از پوست سر اتفاق بيافتد غير طبيعي است.
همين طور برخي امواج هم بر اساس شکل و محل پوست سر و تقارن آنها تشخيص داده مي شوند. ممکن است امواج با اشکال ثابتي مانند V نمايش داده شوند و برخي امواج به شکل سه فازي.پزشک اين امواج را از روي شکل و فرم و همين طور فرکانس تشخيص مي دهد. برخي امواج، مثلا امواج تيز در برخي موقعيت ها غير طبيعي هستند.
تفاوت بين نوار مغز سالم و ناسالم همين تغييراتي است که در شکل و فرکانس بسته به حالت هاي خواب يا بيداري، سن بيمار، محل و موقعيت الکترود بر روي پوست سر اتفاق مي افتد.
بنابراين مثلا يک فرکانس خارج از رنج نرمال در موج هاي آلفا، بتا، تتا يا دلتا به پزشک اين سيگنال را مي دهد که بيمار دچار مشکلي است.
آيا نوار مغزي خطري دارد
نوار مغز هيچگونه خطري ندارد، يک تست کاملا بي خطر و بي درد است، برخي از EEG ها محرک و فلاشي ندارند وليکن در برخي موارد براي ايجاد يک محرک در صورتي که نوار مغزي نتواند محرکي را ايجاد کند دکتر و يا تکنسين از تنفس سريع و يا فلاش براي تحريک استفاده مي کنند، اين محرک ها ممکن است براي بيمار ايجاد تشنج نمايد که البته در اين شرايط تکنسين کاملا آموزش ديده است و مي تواند به کنترل شرايط بپردازد.
نوار مغز در بارداري
سوالي که بسياري از مراجعين مي پرسند اين است که آيا تست الکتروانسفالوگرام براي جنين و خانم هاي باردار مشکلي ايجاد مي کند؟ در پاسخ بايد گفت خير اين تست به اين دليل که از هيچ اشعه اي استفاده نمي کند خطري براي جنين و يا مادر باردار نخواهد داشت.
چگونه مي توانم براي نوار مغز آماده شوم
قبل از تست انسفالوگرام ، لازم است بيمار براي انجام اين تست آماده شود. موهاي خود را بشوئيد و زماني که قرار است براي انجام تست برويد اصلاً هيچ ژل و يا روغني به موهايتان نزنيد.
درصورتي که از دارويي استفاده مي کنيد، در مورد دارو از دکترتان بپرسيد، يک ليست از داروهايي که استفاده مي کنيد را به تکنسين و يا متخصص مغز و اعصاب که تست شما را انجام مي دهد بدهيد.حداقل هشت ساعت قبل از انجام تست از خوردن هرگونه کافئين، خودداري کنيد.
پزشک ممکن است از شما بخواهد تا شب قبل را کمتر بخوابيد و يا در طول تست از آرامبخشي که کمي شما بخواباند استفاده کنيد.
بعد از انجام تست
پس از انجام تست شما مشکلي نخواهيد داشت و تنها در صورتيکه پزشک از شما بخواهد تا آرامبخشي را استفاده کنيد ممکن است کمي خواب آلوده باشيد و تاثير دارو تا مدتي در شما باقي بماند
در طول EEG چه اتفاقي مي افتد
EEG پالس هاي الکتريکي را که از طريق پوست سر شما به الکترودها منتقل مي شود را اندازه گيري مي کند و آنها را به يک کامپيوتر مي فرستد، در طول اين تست که بين 15 تا 30 دقيقه به طول مي انجامد، الکترودها به کمک يک کلاه کشي بر روي سر شما ثابت مي شوند، نوار مغز مي تواند در حالت خوابيده و يا در حالت نشسته انجام شود، به اين شکل پس از نصب کلاه و الکترودها، آنها از طريق تعدادي سيم به دستگاه سنجش پالس EEG متصل مي شوند و پزشک و يا تکنسين ممکن است از شما بخواهد که در حالتي آرام و شبيه به خواب قرار بگيريد، چشمان بسته و بدن آرام؛ پس از آن تست انجام مي شود.
در مراحل انجام تست نوار مغزي در مواقعي ممکن است تکنسين از شما بخواهد که دراز بکشيد، نفس عميق بکشيد، و يا به محرک ها که نور فلاش و يا يک تصوير هستند نگاه کنيد.
به هيچ عنوان احساسي از جريان الکتريکي در مغز شما وجود نخواهد داشت و هيچ گونه احساس ناراحتي نخواهيد کرد.
در برخي مواقع اگر پزشک ضروري بداند ممکن است درخواست يک نوار مغزي بيست و چهارساعته Long Term Video-EEG Monitoring و يا به اختصار( LTM) را داشته باشد، به کمک اين تست پزشک مي تواند امواج و فعاليت هاي مغز يک بيمار در زماني که دچار تشنج و حمله مي شود را بررسي کند و به اين شکل تصميمات بهتري براي درمان بيمار بگيرد.
نوار مغز در منزل
برخي از بيماران به دليل کهولت سن و يا بستري بودن در حالت کما و يا کودکاني که از جو موجود در کلينيک ها وحشت دارند مي توانند از امکان نوار مغز در منزل استفاده کنند، دستگاه نوار مغز به دو صورت ثابت و پرتابل وجود دارد که شکل پرتابل آن قابليت جابه جايي و انجام تست در منزل و يا بيمارستان در صورتي که خدمات بيمارستان چنين امکاني نداشته باشد را داراست.
نکته مهم:
براي انجام تست EEG لازم است به پزشکي مراجعه کنيد که دستگاه به روز و همين طور اپراتور انجام دهنده مهارت کافي را داشته باشد. زيرا انجام اين تست در شرايطي که نوسانات برقي اطراف دستگاه زياد باشد يا مثلا الکترود ها به درستي قرار نگيرند و يا سيم هاي اتصال به دستگاه دچار مشکل باشند نوار مغز درست انجام نمي شود و نتايج آن معتبر نيستند. براي اين کار بهتر است به مراکز معتبر مراجعه کنيد. در اين مراکز خدمات ديگري از جمله انواع نوار عصب و عضله نيز ارائه ميشود.
نظرات
ارسال یک نظر