نقشه مغزي يا qeeG چيست؟ - کلينيک تخصصي مغز و اعصاب و روان
نقشه مغزي يا qeeG چيست؟
مغز انسان بسيار پيچيده است و از ميليون ها ميليون سلول هاي محافظتي و نورون به وجود آمده است. همين موضوع است که سبب مي شود يک انسان سالم حتي خاطرات و اتفاقات سال هاي دور را نيز به ياد آورد. شايد بتوان مغز را در کنار قلب جز مهم ترين اندام هاي حياتي بدن دانست. اين موضوع باعث شده است که دانشمندان کنجکاو شده و از سال ها پيش تا کنون بر روي مغز آزمايشات مختلف و نقشه برداري انجام دهند! امروز در همين راستا قصد داريم در رابطه با نقشه مغزي يا همان qeeG با شما سخن بگوييم، پس تا انتهاي اين مطلب همراه ما باشيد.
با بررسي نقشه مغز در واقع مي توان تا حدي به نوع ساختار و عملکرد مغز پي برد. البته از اين موضوع بيشتر در زمينه پزشکي استفاده مي شود و به کمک نتايجي که از نقشه مغزي به دست مي آيد مي توان اطلاعات بسيار مفيدي به دست آورد. نکته جالبي که در رابطه با اين آزمايش وجود دارد اين است که در برخي موارد باعث پيدا شدن بخش هايي از که خلاقيت بيشتري دارند، مي شود. در ادامه اطلاعات کامل تر و جامع تري را با هم مورد بررسي قرار مي دهيم.
شرح کاملي از نقشه مغزي يا qeeG
الکتروانسفالوگرافي يا نقشه مغزي (EEG)، اندازه گيري الگوهاي الکتريکي در سطح پوست سر است که فعاليت قشر مغز را منعکس مي کند و معمولا به عنوان امواج مغزي شناخته مي شود. برخي از مردم عادي نوار مغزي را با نقشه مغزي اشتباه گرفته و يا به جاي هم به کار مي برند، اما اين دو کاملا تفاوت دارند. EEG کمي (qEEG) تجزيه و تحليل EEG ديجيتالي است، و در اصطلاح عاميانه به آن نقشه مغزي مي گويند. qEEG توسعه اي از تجزيه و تحليل تفسير بصري EEG است که ممکن است به درک ما از EEG و عملکرد مغز کمک کند و حتي آن را تقويت کند. الکتروانسفالوگرافي کمي يا همان qEEG روشي است که فعاليت ثبت شده مغز را از طريق يک چندين الکترود با استفاده از کامپيوتر پردازش مي کند.
اين داده‌هاي EEG چند کانالي با الگوريتم‌هاي مختلفي مانند فوريه به طور کلاسيک يا در برنامه‌هاي مدرن‌تر آناليز پردازش مي‌شوند. داده هاي ديجيتال به صورت آماري تجزيه و تحليل مي شوند و گاهي اوقات مقادير را با مقادير مرجع پايگاه داده هنجاري مقايسه مي کنند. EEG پردازش شده معمولاً به نقشه هاي رنگي عملکرد مغز به نام نقشه هاي مغز تبديل مي شود.
الکتروانسفالوگرافي چيست؟
در واقع الکتروانسفالوگرافي (Electroencephalography) يا به اختصار EEG نام ديگري براي نقشه مغز است که به وسيله اتصال الکترودها بر روي پوست سر مي توان از فعاليت هاي الکتريکي مغز گزارشي به دست آورد. اين گزارش در اثر فعاليت هاي نورون هاي مغز و انتقال آن ها به الکترودهاي متصل شده بر روي مغز به دست مي آيد. گزارش به دست آمده توسط سيستم کامپيوتري و يا توسط متخصص مغز و اعصاب مي تواند مورد تحليل قرار بگيرد. درست همان کاري که در تست نوار عصب و عضله انجام شده و عصب هاي شما را مورد آزمايش قرار مي دهند.
با توجه به تخصصي بودن اين کار، پيشنهاد مي شود که حتما به سراغ يک مجموعه و کلينيک معتبر ارائه دهنده خدمات نقشه مغز و rtms يا tms برويد. البته تفاوت tms با rtms در چيزي نيست و اين دو يکي هستند.
نوار مغزي و نقشه برداري مغزي چه تفاوتي با يک ديگر دارند؟
در هنگام گرفتن نوار مغزي به وسيله الکترودهاي قرار گرفته روي پوست سر، فعاليت الکتريکي مغز شما ضبط مي شود و با اين آزمايش مي توانيد به امواج مغزي‌تان پي ببرد. اما در نقشه برداري مغز با استفاده از روش و آمار رياضي اين امواج بررسي و با معيارهاي استاندارد سنجيده مي شوند و از اين طريق مي توان بيماري هاي احتمالي را تشخيص داد.
تفسير نقشه مغزي توسط متخصص مغز و اعصاب
يکي از سوالات متداول ميان مردم اين است که متخصص مغز و اعصاب چگونه تفسير نقشه مغزي را انجام مي دهد؟ در جواب بايد بگوييم که اين کار تخصصي است و نيازمند سال ها تجربه است اما اگر بخواهيم به شکل ساده براي شما توضيح دهيم به شرح زير است:
نتايج QEEG يا همان نقشه مغزي به شکل انحراف از استاندارد نشان داده مي شود. جواب اين آزمايش با نمرات Z نوشته مي شود. فاصله يا همان انحراف معيار در اين آزمايش بين 3 تا +3 است. براي مثال نمره Z=+1 يعني, 1 انحراف استاندارد بالاتر از نرمال است. نمره AZ=0 به معناي طبيعي و نرمال آزمايش شماست که معمولا با رنگ سبز مشخص مي شود. رنگ هاي ديگري هم در اين نقشه وجود دارند. به عنوان مثال رنگ‌هاي آبي و قرمز در نقشه مغزي فعاليت بيش از حد امواج را بازگو مي کند. اگر اين عدد انحراف استاندارد 3 باشد، يعني سه واحد به ترتيب بالاتر يا پايين تر از حد نرمال است. شايد به غلط تصور کنيد که فعاليت فعاليت بيش از اندازه ي نرمال امواج مغز به معناي بهتر بودن و بيشتر کار کردن مغز است، اما اصلا اينگونه نيست. فعاليت بيش از حد و يا کمتر از حد امواج مغزي به يک اندازه مي تواند آسيب رسان باشند.
چه زماني بايد نقشه مغزي (QEEG) بگيريم؟
هنگامي که يک اختلال يا ابهام در مغز شما به وجود آيد، نقشه مغزي مي تواند بسيار کاربردي باشد. در حقيقت از طريق مقايسه نقشه مغز شما با نقشه مغز افراد نرمال و عادي، امکان تشخيص اختلال وجود خواهد داشت. در بسياري از موارد اختلالات و مشکلات مغزي از راه نقشه برداري مغزي قابل شناسايي هستند و پيش از اينکه تبديل به يک مشکل حاد شوند، مي توانيد جلوي آن را بگيريد. به کمک نقشه برداري مغز مي توانيد به خوبي تأثير اين اختلالات را بر روي مغز ارزيابي کرده و براي حل آن اقدام نماييد. در کل نقشه مغزي راهي موثر و تاييد شده براي دريافت اطلاعات جامع از روند فعاليت مغز افراد است.
مهم ترين کاربردهاي نقشه نوار مغزي چيست؟
qEEG يک جزء بسيار ارزشمند از ارزيابي جامع در کلينيک هاي مغز و اعصاب است. اين به درک فعاليت الکتريکي قشر مغز در مغز کمک مي کند. در واقع مي تواند نشان دهد که فعاليت در مغز خيلي زياد است يا خيلي کم. همچنين مي تواند نشان دهد که سلول هاي مغز شما چگونه با يکديگر ارتباط برقرار مي کنند. علاوه بر اين از بسياري جهات ديگر مي تواند مفيد باشد. در مورد کاربرد نقشه مغزي ميتوان به موارد زير اشاره کرد:
• شناسايي مشکلات شناختي و رواني
• نشان دادن اينکه چگونه الگوهاي امواج مغزي شما را مي توان بهبود بخشيد
• پيش‌بيني پاسخ دارويي، مانند چگونگي پاسخ احتمالي شما به داروهاي ضد افسردگي
• ارائه اطلاعات ارزشمند در ايجاد يک برنامه درماني شخصي (که ممکن است شامل تکنيک هاي بيوفيدبک مانند نوروفيدبک باشد) براي کمک به تعادل مغز شما
• رديابي پيشرفت خود با درمان ها و درمان هاي مختلف
• ارائه اطلاعات عيني مورد استفاده براي ايجاد برنامه نوروفيدبک شخصي شما يا ساير روش هاي درماني، مانند تحريک مغناطيسي
ترانس کرانيال (TMS)، براي تقويت مغز شما
در ارتباط با تصويربرداري SPECT مغز، qEEG اطلاعات بيشتري در مورد نحوه عملکرد مغز به ما مي دهد و مي تواند براي اطلاعات پايه و همچنين براي پيگيري پيشرفت درمان استفاده شود. ما مي‌توانيم از اطلاعات qEEG به‌عنوان راهنمايي براي تعيين مؤثرترين راه‌حل‌ها براي کمک به تغيير مغز و بهبود حافظه، تقويت تمرکز و توجه، کاهش افسردگي، به حداقل رساندن اضطراب و بهبود عملکرد کلي استفاده کنيم.
انواع qeeG يا نقشه مغزي کدام اند؟
نقشه برداري مغزي يا qeeg اشکال مختلفي دارد که پزشک معالج شما، بسته به تشخيص خود، مي تواند يکي از اين موارد را براي شما در نظر بگيرد:
1) نقشه برداري مغزي حين فعاليت
در نقشه برداري مغزي حين فعاليت، الکترودهاي متصل به دستگاه قابل حمل در اختيار شما قرار مي دهند که امواج مغزي شما در حين حرکت نيز بتوانند ثبت شوند. اين روش ممکن است حتي چندين روز زمان ببرد.
2) نقشه برداري مغزي معمولي
متداول ترين نوع نقشه برداري مغزي اين نوع نقشه برداري است که در اکثر موارد پزشک متخصص مغز و اعصاب آن را براي شما انجام مي دهد. به طور ميانگين اين آزمايش بين 20 الي 40 دقيقه زمان مي برد و در اين مدت شما بايد بدون سر و صدا و حرکت در سر جاي خود بنشينيد. البته در اين مدت ممکن است دکتر از شما بخواهد تا نفس عميق بکشيد يا پلک بزنيد. در طول آزمايش معمولا يک چراغ چشمک زن در مقابل فرد قرار مي دهند تا تاثير آن بر روي سيستم عصبي و مغزي فرد را بررسي نمايند.
3) نقشه برداري مغزي در حالت خواب
اين نوع نقشه برداري کمي سخت و غيرمعمول است اما در برخي موارد که از آزمايشات بالا نتيجه لازم به دست نمي آيد، پزشک مجبور مي شود تا از نقشه برداري مغزي در خواب براي شما استفاده نمايد. در اين نقشه برداري شما بايد به طور کامل به خواب برويد! به همين دليل ممکن است دکتر از شما بخواهد که قبل از مراجعه مدت زيادي نخوابيد و يا در برخي موارد خاص از داروهاي خواب آور استفاده مي شود.
نکاتي که پيش از گرفتن نقشه مغزي رعايت کنيد
• از بستن و يا بافتن مو خودداري نماييد.
• پيش از مراجعه براي گرفتن نقشه مغزي، شستشوي سر را انجام دهيد تا موهاي شما چرب و کثيف نباشد.
• در هنگام نقشه مغزي زيورآلات و گوشواره هاي خود را بايد باز نماييد.
• پيش از انجام qeeG از مصرف چاي، سيگار، قهوه، نوشيدني هاي کافئين دار، دمنوش هاي آرامش بخش و يا انرژي زا پرهيز نماييد.
• اگر قبلا نقشه برداري مغز را انجام داده ايد، حتما نتايج قبلي را همراه خود داشته باشيد.
• اگر از لنز استفاده ميکنيد، پيشنهاد مي شود آن را برداريد، زيرا ممکن است در نتيجه تست اختلال به وجود آورد. اگر استفاده طبي دارد مي توانيد از عينک استفاده کنيد.
• استفاده از نرم کننده يا ژل، تافت مو و ساير موارد آرايشي براي مو و پيشاني ممکن است براي شما مشکل ايجاد کند، پس پيشنهاد مي کنيم از مصرف اين موارد پرهيز نماييد.
• براي انجام نقشه مغزي معمولي بهتر است به اندازه کافي استراحت کرده باشيد و کاملا سرحال باشيد و در صورت امکان يک غذاي سبک مصرف نموده باشيد.
در موقع انجام تست qeeG شما روي يک صندلي راحتي نشسته و يک کلاه داراي 19 الکترود روي سر شما قرار داده مي‌شود. براي بازدهي بيشتر و هدايت الکتريکي بهتر و دقت در ثبت امواج از ژل هاي مخصوص استفاده مي‌شود. الکترودها امواج توليد شده در مغز شما را در وضعيت‌هاي مختلف دريافت کرده و به کامپيوتر انتقال مي‌دهند.
آيا qEEG مضرات يا عوارضي دارد؟
نقشه برداري مغزي آزمايشي راحت، بي‌خطر و بدون درد است. البته ممکن است پس ازانجام آزمايش ما کمي احساس خستگي کرده و موهايتان نيز بهم بريزد اما در کل هيچ عارضه و مشکل ديگري برايتان پيش نخواهد آمد. اما در هنگام آزمايش کمي سنگيني در سر و احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست و لب طبيعي است. علاوه بر اين ديده شده است که افراد در جاي اتصال الکترودها به بدن کمي خارش دارند اما جاي نگراني نيست و هيچ الکتريسيته‌اي وارد بدن نمي‌شود.
در افرادي که با بيماري‌هاي خاص مانند صرع و تشنج رو به رو هستند، پيشنهاد مي شود که حتما اين موضوع را با پزشک خود در ميان بگذارند تا در صورتي که پزشک اين آزمايش را تاييد کرد، شما بتوانيد آن را انجام دهيد.
خدمات نقشه نوار مغزي يا qeeG در کلينيک مغز و اعصاب
در کلينيک هاي مغز و اعصاب که از مراکز تخصصي براي مغز و اعصاب هستند مي توانيد براي انواع خدمات مغز و اعصاب از جمله نوار مغزي، سونوگرافي عروق مغز، نقشه برداري مغزي، نوار عصب و عضله کودکان و بزرگسالان، فيزيوتراپي و موارد ديگر به اين مرکز مراجعه نماييد. درمانگاه تخصصي مغز و اعصاب و روان رها هر روزه به جمعه ها و ايام تعطيل از ساعت 13 الي 20 به شما خدمات مي دهد.
اميدواريم اين مطلب در رابطه با نقشه مغزي يا qeeG مورد توجه‌تان قرار گرفته باشد و مطالب آموزنده اي را آموخته باشيد.
منبع: https://rahabrainclinic.com/نقشه-مغزي-يا-qeeg-چيست؟/
نظرات
ارسال یک نظر